Давлатнинг ижтимоий моҳияти. Шахслар учун яратилган шарт-шароитлар. Кучли ижтимоий ҳимоя ва ғамхўрлик.

Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг янги таҳририда мамлакат ўз тарихида илк бор расман Ижтимоий Давлат деб эълон қилинди. Бу тамойил Ўзбекистоннинг давлат сиёсатидаги устувор йўналишини белгилаб беради.

Ўзбекистон Республикаси — Ижтимоий Давлат дегани, ҳар бир фуқаро ижтимоий адолатдан фойдаланиши, давлатдан ғамхўрлик кутиши ва ўз муаммолари билан ёлғиз қолмаслиги ҳуқуқий жиҳатдан кафолатланганлигини англатади. Бу, “Инсон қадри учун” деган улуғвор ғояни ҳаётга татбиқ этишнинг конституциявий асосидир.
Янгиланган Конституциянинг 1-моддасида Ўзбекистон суверен, демократик, ҳуқуқий, Ижтимоий ва дунёвий давлат эканлиги қатъий белгиланди.
Ижтимоий давлатнинг асосий мақсади – бу инсон, унинг ҳаёти, қадри, ҳуқуқ ва эркинликларини олий қадрият деб билиб, ҳар бир фуқаронинг муносиб турмуш даражасини таъминлаш учун шарт-шароит яратишдан иборат.

Ижтимоий давлат тамойили давлатга ўзининг ижтимоий мажбуриятларини уч баробардан ортиққа ошириш (Конституциядаги нормалар сони бўйича) ва бу мажбуриятларнинг бажарилишини таъминлаш юклайди.

Давлатнинг ижтимоий моҳияти
Давлатнинг ижтимоий моҳияти — бу давлат ўз фаолиятида иқтисодий ва сиёсий манфаатлардан устун қўйган ҳолда, инсон фаровонлиги, ижтимоий адолат ва барча фуқаролар учун муносиб турмуш даражасини таъминлашни асосий вазифа деб билиши демакдир.

Ижтимоий давлат тушунчаси давлатнинг шунчаки “қўриқчи” вазифасини бажаришдан кўра кўпроқ — иқтисодий жараёнларга фаол аралашиш, ижтимоий хавф-хатарлардан ҳимоя қилиш, даромадларни қайта тақсимлаш ва асосий ижтимоий хизматларни кафолатлаш мажбуриятини англатади.

Ижтимоий давлатда инсон, унинг ҳаёти, ҳуқуқ ва эркинликлари, қадри олий қадрият ҳисобланади. Давлат ўз фаолиятини айнан инсон манфаатлари ва эҳтиёжларидан келиб чиққан ҳолда қуради, яъни сиёсий ва иқтисодий қарорлар аввало инсон фаровонлигига хизмат қилиши керак.

Давлатнинг ижтимоий моҳияти шуни англатадики, Ўзбекистон Республикаси ўз фуқароларига нафақат ҳуқуқий ва демократик эркинликларни, балки моддий ва маънавий фаровонликни ҳам таъминлашни ўзининг стратегик бурчи деб билади. Давлат ўз фаолиятини шундай йўлга қўядики, унда ҳеч ким жамиятнинг ёрдамидан маҳрум бўлиб қолмаслиги кафолатланади.
Ўзбекистон Республикасининг 2023-йилги таҳрирда қабул қилинган Конституцияси мамлакатнинг сиёсий-ҳуқуқий тизимига фундаментал ўзгариш киритди, унда Ўзбекистоннинг ҳуқуқий ва демократик давлат сифатидаги мавқеи билан бир қаторда, унинг ижтимоий давлат эканлиги қатъий мустаҳкамланди. Бу конституциявий меъёр давлатнинг ижтимоий моҳиятини, яъни унинг фуқаролар учун ижтимоий адолатни, тенгликни ва муносиб турмуш даражасини таъминлаш учун зарур шарт-шароитларни яратишдаги фаол ролини ҳуқуқий жиҳатдан кафолатлайди.

Конституцияда Ўзбекистоннинг Ижтимоий давлат сифатида белгиланиши чуқур ҳуқуқий маънога эга бўлиб, давлатни аҳолининг ижтимоий ҳимояси, минимал турмуш даражаси, сифатли таълим ва тиббиёт каби асосий ҳуқуқларини таъминлашга мажбур қилади. Бу конституциявий кафолатлар ижтимоий ҳимояни оддий хайрия акти эмас, балки фуқароларнинг мажбурий ҳуқуқи сифатида қайта белгилайди.

Ижтимоий моҳиятни ҳуқуқий мустаҳкамлаш Конституцияга киритилган нормалар асосида қабул қилинаётган ва амалга оширилаётган қонун ҳужжатларида акс этади (Масалан, “Ногиронлиги бўлган шахсларнинг ҳуқуқлари тўғрисида”ги қонун, ижтимоий ҳимоя тизимини ривожлантиришга қаратилган Президент Фармонлари ва қарорлари.

Конституцияда инсон ҳуқуқ ва эркинликлари халқаро ҳуқуқнинг умумеътироф этилган нормаларига мувофиқ эътироф этилиши ва кафолатланиши белгиланган. Ўзбекистоннинг халқаро шартномалари унинг ҳуқуқий тизимининг таркибий қисми эканлиги тан олинган.

Давлатнинг ижтимоий моҳияти мамлакат сиёсатининг марказига “Инсон қадри” тамойилини жойлаштириш орқали чуқур маъно касб этди. Бу шуни билдирадики, ижтимоий кафолатлар энди давлатнинг ихтиёрий эҳсони эмас, балки ҳар бир фуқаронинг ҳурматини таъминлашга қаратилган асосий ҳуқуқи сифатида қаралади. Давлат барча фуқароларга, айниқса, ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларга, таълим, меҳнат ва тиббиёт соҳаларида тенг имкониятлар яратишга мажбур.

Ижтимоий давлат концепциясини амалга оширишда мамлакатнинг стратегик мақсади, тарқоқ бюрократик ёрдам тизимидан мажбурий ижтимоий кафолатларга асосланган, марказлашган, яхлит ва рақамли бошқариладиган ижтимоий хавфсизлик тизимига ўтишни тақозо этди. Бу эса кейинги сиёсат ўзгаришларини ҳуқуқий жиҳатдан мураккаблаштиради ва бу сиёсатларнинг қайтарилиш эҳтимолини камайтиради.

Ижтимоий давлатнинг самарали ишлаши фақатгина яхши қонунларга эмас, балки уларнинг қандай яратилиши ва амалга оширилишига боғлиқдир. Ҳуқуқ ижодкорлиги жараёнига замонавий тамойиллар ва механизмларни жорий этишга алоҳида эътибор қаратилмоқда.

Бу жараёнда ижтимоий адолат, халқчиллик (аҳоли эҳтиёжларига мослашиш), очиқлик ва самарадорлик каби тамойилларни жорий этиш асосий мақсад ҳисобланади. Шунингдек, “ақлли тартибга солиш” моделлари ва қабул қилинаётган қарорлар таъсирини таҳлил қилиш методологиясини жорий этиш орқали қонун ижодкорлигининг техник сифатини ошириш кўзда тутилган. “Оне ин тwо оут” ёки “Сунсет cлаусес” каби замонавий услубларнинг татбиқ этилиши ҳукуматнинг тартибга солиш юкини камайтиришга ва ижтимоий қонунларнинг вақтинчалик долзарблигини сақлашга хизмат қилади.

Бу институционал ислоҳотлар шуни англатадики, давлатнинг ижтимоий моҳиятини рўёбга чиқариш энди сиёсий иродадан ташқари, бошқарув сифати ва операцион самарадорлик билан бевосита боғлиқдир. Агар ижро жараёни эскирган ёки самарасиз бўлса, ҳатто энг илғор ижтимоий ҳуқуқий кафолатлар ҳам ҳаётга татбиқ этилмай қолади.

Ижтимоий шартнома назарияси давлатнинг легитимлиги ва унинг ижтимоий мажбуриятларини фуқаролар билан тузилган шартнома орқали асослайди. Жан-Жак Руссо ўзининг “Ижтимоий шартнома” номли асарида шартномавий давлат қонуний ҳокимият асосида вужудга келишини таъкидлайди. Энг муҳими, бу давлат хусусий шахсларга эмас, балки бутун халққа тааллуқлидир. Руссо ҳокимиятнинг масъулиятини таъкидлар экан, агар ҳокимлар шартномани бузса, халқ уларни ағдариб ташлаши мумкинлигини айтади. А.Н. Радишчев ҳам халқнинг қўзғолон қилиш ҳуқуқини исботлашга уринган.

Бу назария замонавий Ўзбекистон учун муҳим назарий асоси ҳисобланади, чунки давлатнинг ижтимоий моҳияти унинг фаолиятини фуқаролар манфаатларига мослаштириш, адолатни таъминлаш ва инсон қадрини қадрлаш орқали легитимликни мустаҳкамлаш мажбуриятидан келиб чиқади. Ҳокимиятнинг халқ олдидаги шартли масъулияти, ижтимоий ҳимоя тизимининг фуқароларга умид бера олмаган олдинги моделини танқид қилиш учун назарий асос бўлиб хизмат қилади. Давлатнинг фаол, самарали ижтимоий сиёсат юритиши шартномани янгилаш ва унинг қонунийлигини қайта тиклаш демакдир.

Ижтимоий давлатнинг конституциявий мажбуриятлари аниқ стратегик ҳужжатлар, хусусан, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023-йил 11-сентябрдаги ПФ-158-сон фармони билан тасдиқланган “Ўзбекистон — 2030” стратегияси ва 2030-йилгача Аҳолини Ижтимоий Ҳимоя Қилиш Стратегияси (ПФ-175-сон) орқали амалга оширилмоқда.

“Ўзбекистон — 2030” стратегияси мамлакатнинг асосий ривожланиш йўналишларини белгилаб берувчи муҳим ҳужжат бўлиб, у барқарор иқтисодий ўсиш орқали Ўзбекистонни даромади ўртачадан юқори бўлган давлатлар қаторидан ўрин олишига қаратилган. Ушбу стратегиянинг ижтимоий ҳимояга оид марказий мақсади — аҳоли талабларига ва халқаро стандартларга тўлиқ жавоб берадиган таълим, тиббиёт ва ижтимоий ҳимоя тизимини ташкил қилишдир.

Стратегия, шунингдек, фуқароларнинг эркин ва фаровон ҳаёт кечириш хоҳиш-иродасини рўёбга чиқаришга, ҳар бир фуқарога ўз салоҳиятини ривожлантириш учун барча имкониятларни яратишга хизмат қилади. Бу эса халқ хизматидаги адолатли ва замонавий давлатни барпо этиш, ижтимоий хизматларни кўрсатишда адолат ва қонун устуворлигини кафолатлаш орқали амалга оширилади.

Давлатнинг ижтимоий моҳиятини мустаҳкамлашда халқаро ҳуқуқ нормаларига риоя қилиш муҳимдир. Ўзбекистоннинг 2021-йилда БМТнинг Ногиронлиги бўлган шахслар ҳуқуқлари тўғрисидаги конвенциясига қўшилиши тарихий аҳамиятга эга бўлган воқеадир. Ушбу мажбуриятни бажариш бўйича тизимли ишлар амалга оширилмоқда. Бу қадам ижтимоий ҳимояни оддий ёрдам кўрсатиш даражасидан, ногиронлиги бўлган шахсларнинг ҳуқуқларини кафолатловчи, инклюзивликни таъминловчи тизимга ўтишни мажбурий қилиб қўяди.

Ўзбекистонда ижтимоий ҳимоя тизимини ислоҳ қилиш зарурати амалдаги тизимнинг самарадорлик жиҳатдан қониқарсиз эканлиги ҳақидаги танқидий таҳлилдан келиб чиқди. Давлат раҳбари томонидан ўтказилган йиғилишда таъкидланганидек, эски ижтимоий ҳимоя тизими 30 йил аввалги даражада қолиб кетган ва асосан фақат давлат ажратган пулни тарқатиш билан шуғулланган. Бу номақбул ёндашув одамларга умид бериш, уларнинг ҳаётини яхшилаш ёки банд бўлишига кўмаклашишни энг охирги ўринга тушириб қўйган экан.

Янги тизимнинг асосий тамойили ижтимоий адолат ва инсон қадрини таъминлашдир. Бу янги тизимни жойларда самарали ишлатиш, муҳтож инсонларга мадад ва умид бағишлаш зарурлигини англатади. Шундай қилиб, ислоҳотлар пассив редистрибутив моделдан фаол, ривожланишга йўналтирилган социал давлат моделига ўтишга интилади.

Кучли ижтимоий ҳимоя ва ғамхўрлик
Ўзбекистон Республикасида кучли ижтимоий ҳимоя ва ғамхўрлик сиёсати янги таҳрирдаги Конституциянинг асосий ғояси бўлиб, мамлакатнинг ижтимоий давлат эканлиги конституциявий даражада мустаҳкамланиши билан бевосита боғлиқдир.

Ижтимоий давлат тамойилининг амалий ифодаси сифатида Ижтимоий Ҳимоя Миллий Агентлигининг (ИҲМА) ташкил этилиши, ижтимоий хизматларни кўрсатишдаги аввалги парчаланишни бартараф этишга қаратилган энг муҳим институционал ислоҳот ҳисобланади.

Марказий Агентлик билан бир қаторда, ижтимоий хизматларни бевосита аҳолига етказиш учун ҳудудларда “Инсон” ижтимоий хизматлар марказлари ташкил этилди. Бу марказлар орқали ижтимоий хизматларнинг марказсизлаштирилиши таъминланади. 2023-йил 1-июльдан бошлаб “Инсон” марказларида ижтимоий ходимлар гуруҳлари ташкил этилиши ижтимоий ёрдам кўрсатиш моделининг сифатий жиҳатдан ўзгаришини кўрсатади, яъни тарқоқ ёрдамдан профессионал, ҳар бир ҳолатга асосланган ижтимоий иш тизимига ўтилади.

Бу ўзгаришлар тизимли жиҳатдан жуда муҳим. Болалар ва ногиронлиги бўлган шахслар учун ихтисослашган муассасаларни таълим ёки тиббий ёрдамни асосий вазифа қилган вазирликлардан ИҲМАга ўтказиш шуни англатадики, уларнинг муаммолари энди марказлашган ижтимоий парвариш ва ҳолистик бошқарув нуқтаи назаридан ҳал этилади. Бу эса де-институционализация сиёсатига ўтиш, стандартларни бирхиллаштириш ва профессионал ижтимоий иш тамойилларини жорий этиш учун асос яратади.

Давлатнинг ижтимоий моҳияти масаласи замонавий давлатчилик парадигмасининг марказий ўқини ташкил этади. Ижтимоий давлат (Wельфаре Стате) нафақат жамоат хавфсизлиги ва маъмурий бошқарувни таъминлашга қаратилган, балки фуқароларнинг ҳаётининг минимал стандартларини, тенг имкониятларни ва ижтимоий ҳимояни фаол таъминлашга мажбур бўлган тизимдир. Ушбу мажбуриятларнинг доимий таҳлили ва амалиётда рўёбга чиқиши давлатнинг легитимлиги учун ҳал қилувчи аҳамиятга эга.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017-йилдан кейинги ислоҳотлар дастури, айниқса 2021-йилдан бошлаб Инсон Қадри тамойилини сиёсатнинг энг устувор йўналиши сифатида марказлаштиргани сабабли, давлатнинг ижтимоий моҳиятини чуқур таҳлил қилиш зарурияти янада ошди. Инсон Қадри нафақат шиор, балки фуқарони давлат фаолиятининг марказий субъекти сифатида қайта жойлаштирувчи фундаментал мафкуравий ўзгаришдир. Ушбу ҳисобот сиёсий фалсафа ва ҳуқуқий таҳлилни замонавий иқтисодий ва ижтимоий сиёсатнинг амалий, миқдорий баҳолашлари билан боғловчи тизимли ёндашувни талаб қилади.

Манзиллилик тизимининг асоси “Ижтимоий ҳимоя ягона реэстри” ахборот тизимидир. У кам таъминланган оилаларни аниқлаш ва уларга аниқ йўналтирилган ёрдам кўрсатиш учун жорий қилинган.

Бу тизим 2023 йил 1 октябрдан бошлаб ишга туширилган “Ягона миллий ижтимоий ҳимоя” ахборот тизими орқали тўлиқ интеграциялаштирилди. 2023-йил 1-октабрдан бошлаб “Ижтимоий ҳимоя ягона реэстри” Агентлик тасарруфига ўтказилди ва аҳолига кўрсатиладиган барча турдаги ижтимоий хизматлар ва ёрдамлар, шу жумладан кам таъминланган оилалар болалари учун нафақа ва моддий ёрдамлар бўйича аризалар фақат шу ягона тизим орқали қабул қилинади.

Тизимнинг энг катта самарадорлиги шундан иборатки, ягона реэстр орқали кам таъминланган деб эътироф этилган оилалар қўшимча ҳужжатлар ва маълумотномаларни тақдим этмасдан, бепул ёки имтиёзли шартларда кўрсатиладиган ижтимоий хизматлар ва ёрдамлардан фойдаланишга ҳақлидир. Бу жараён ёрдамда очиқлик ва шаффофликни жорий этади.

Рақамли тизимга ўтиш натижасида ижтимоий ҳимоя қамрови кескин кенгайди. “Ягона реестр” жорий этилгандан кейинги уч йил ичида кам таъминланган нафақа олувчи оилалар сони тўрт баробарга ошиб, 1,9 миллионга етди. Бу рақамли идентификация тизими илгари мавжуд бўлган институционал тўсиқлар туфайли ёрдам ололмаган эҳтиёжманд аҳолини самарали аниқлаганини ва қамраб олганини кўрсатади.

Ўзбекистонда ижтимоий ҳимоя тизимини ислоҳ қилиш зарурати амалдаги тизимнинг самарадорлик жиҳатдан қониқарсиз эканлиги ҳақидаги танқидий таҳлилдан келиб чиқди. Давлат раҳбари томонидан ўтказилган йиғилишда таъкидланганидек, эски ижтимоий ҳимоя тизими 30 йил аввалги даражада қолиб кетган ва асосан фақат давлат ажратган пулни тарқатиш билан шуғулланган. Бу номақбул ёндашув одамларга умид бериш, уларнинг ҳаётини яхшилаш ёки банд бўлишига кўмаклашишни энг охирги ўринга тушириб қўйган экан.
Янги тизимнинг асосий тамойили ижтимоий адолат ва инсон қадрини таъминлашдир. Бу янги тизимни жойларда самарали ишлатиш, муҳтож инсонларга мадад ва умид бағишлаш зарурлигини англатади. Шундай қилиб, ислоҳотлар пассив редистрибутив моделдан фаол, ривожланишга йўналтирилган социал давлат моделига ўтишга интилади. Бу, иқтисодий танқидий таълимотлар таъкидлаганидек, тақсимотнинг моҳиятини ўзгартиришга уринишдир.

Шахслар учун яратилган шарт-шароитлар

“Дафтар” тизими учта асосий йўналишни ўз ичига олади: “Темир дафтар,” “Аёллар дафтари,” ва “Ёшлар дафтари.” Ушбу тизимнинг марказида Ижтимоий ҳимоя ягона реэстри жойлашган бўлиб, у субсидиялар ва имтиёзларни аниқ мақсадли гуруҳларга йўналтиришга хизмат қилади. Тизимнинг мақсадлилиги эски тизимдаги тарқоқ, аниқ манзилга етиб бормайдиган ёрдам хатоларини бартараф этишга қаратилган.

Бундай мақсадли ёндашув ижтимоий сиёсатнинг фалсафий жиҳатдан тубдан ўзгарганини англатади: давлат фақат маблағларни тақсимлашни эмас, балки фуқароларни камбағаллик гирдобидан чиқарувчи воситалар билан таъминлашни ўз зиммасига олади (ривожланишга йўналтирилган ижтимоий давлат).
Махсус мақсадли гуруҳларни қўллаб-қувватлашга қаратилган “Дафтарлар” (Меҳр дафтари, Саховат ва кўмак, Ёшлар дафтари, Аёллар дафтари) орқали кўрсатилган ижтимоий ёрдам ва кўмаклар 2024-йил 1-январдан бошлаб ягона тизимга интеграциялашга мажбурий қилинган. Бу ҳаракат ижтимоий ёрдамни тарқоқ, сегментланган бошқарувдан ягона, мувофиқлаштирилган ижтимоий фаровонлик тизимига ўтказиш учун муҳимдир.

Ушбу учта Дафтар тизимининг биргаликда ишлаши давлатнинг ижтимоий моҳиятини тарқатишдан кўра, имконият яратиш орқали намоён этишини кўрсатади. Ҳар бир дафтар ўзининг аниқ мақсадли гуруҳига мос равишда молиявий, таълимий ёки тадбиркорликка оид воситаларни тақдим этади, бу эса эски тизимнинг фақат пул тарқатишга қаратилган пассив моделига нисбатан сезиларли даражада ривожланишга асосланган ёндашувни ифодалайди.
Кучли ижтимоий давлатнинг ажралмас қисми ёрдамнинг сифатини кафолатлаш, аҳолининг хабардорлигини ошириш ва давлат аппаратининг ижтимоий ғамхўрлик маданиятини сингдиришдан иборат.

Ижтимоий Ҳимоя Миллий Агентлиги ҳузуридаги Ижтимоий Инспекция юқорида белгиланган стандартлар ва стратегик мақсадлар доирасида ижтимоий ҳимоя чораларининг тўғри амалга оширилиши устидан назоратни таъминлайди. Ушбу назорат механизми тизимнинг шаффофлиги ва самарадорлигини кафолатлайди.
Ижтимоий ғамхўрлик сиёсатининг инсоний томонини мустаҳкамлаш мақсадида ҳар ҳафтанинг жума куни “Меҳр ва саховат куни” сифатида белгиланди. Бу кунда барча давлат органлари ва ташкилотлари эҳтиёжманд аҳоли, ногиронлиги бўлган шахслар ҳамда ёлғиз кексалар ҳолидан хабар олиш, уларга ғамхўрлик қилиш ҳамда хайрия тадбирлари ўтказишга масъулдирлар.

Бу тадбир фақатгина қўшимча моддий бўлмаган ёрдам эмас, балки давлат амалдорларини аҳоли билан бевосита алоқага мажбурлайдиган институционал механизм бўлиб хизмат қилади. Бу, ўз навбатида, бюрократик аппаратнинг ижтимоий масъулият маданиятини ривожлантиришга ёрдам беради ва бевосита алоқа орқали сиёсатни такомиллаштириш учун зарур бўлган қайта алоқа каналини яратади.

Ўзбекистоннинг ижтимоий давлат сифатида шаклланиш жараёни юқори даражада муваффақиятли институционал ва рақамли трансформациялар билан белгиланади. Конституциявий тамойилнинг амалий ижроси Ижтимоий Ҳимоя Миллий Агентлигининг ташкил этилиши орқали якунланган институционал бирлашувда намоён бўлди. Бу бирлашув, айниқса, болалар ва заиф гуруҳлар учун мўлжалланган муассасаларни Агентлик тасарруфига ўтказиш орқали, ижтимоий парваришга комплекс ва ягона ёндашувни таъминлади.

Яратилган шарт-шароитлар ва кучли ижтимоий ҳимоя тизимининг энг муҳим кўрсаткичи “Ижтимоий Ҳимоя Ягона Реэстри” ҳисобланади. Ушбу рақамли тизим ўтган уч йил ичида нафақа олувчилар қамровини тўрт баробарга ошириб, 1,9 миллион оилага етказиш орқали аввалги тизимдаги бюрократик тўсиқлар туфайли юзага келган манзиллиликдаги камчиликларни бартараф этганлигини исботлади. Бундан ташқари, нафақалар муддатининг узайтирилиши ва уларни Минимал Истеъмол Харажатларига боғлаш тизимнинг барқарорлигини ва иқтисодий адолатга асосланганлигини кучайтирди.

Умуман олганда, хулоса қилиб айтганда, Ўзбекистон Республикасида ижтимоий моҳиятнинг конституциявий ва ҳуқуқий мустаҳкамланиши, “Инсон-жамият-давлат” тамойилига асосланиб, давлатнинг ижтимоий мажбуриятларини уч баравардан ортиққа оширган ҳолда, инсон қадрини жамиятдаги барча ислоҳотларнинг марказига қўйишга қаратилган.

Ўзбекистонда шахслар учун яратилган шарт-шароитлар тизими “Инсон қадри учун” тамойили асосида қурилган бўлиб, ҳар бир фуқаронинг муносиб яшаши, ижтимоий адолатдан фойдаланиши ва жамиятда ўз ўрнини топиши учун ҳуқуқий ва амалий кафолатлар яратишга қаратилган. Бу кафолатлар Конституция даражасида мустаҳкамланиб, давлатнинг барча органлари фаолиятининг асосий мазмунини белгилаб беради.

Ўзбекистон Республикасидаги кучли ижтимоий ҳимоя ва ғамхўрлик сиёсати Конституциявий ислоҳотлар асосида шаклланган бўлиб, инсонни сиёсатнинг марказига қўяди. “Ижтимоий давлат” мақоми ва давлатнинг ижтимоий мажбуриятлари уч баробар оширилиши орқали энди ҳеч бир фуқаро ўз муаммоси билан ёлғиз қолмайдиган, ҳар бир эҳтиёжманд шахсга давлат томонидан кафолатланган ёрдам ва ғамхўрлик кўрсатиладиган адолатли жамият қуриш мақсад қилинган.